Twee worden één….Renovatie kantoorpand Dunea Zoetermeer
In Zoetermeer renoveert Heembouw in opdracht van Syntrus Achmea Real Estate en Finance, vertegenwoordigd door Local, een kantoorpand voor Dunea. Bij dit project worden twee bestaande kantoorgebouwen volledig gestript en samengevoegd tot één volledig gerenoveerd kantoorgebouw met een oppervlakte van ca. 9.500 m². Duurzaamheid staat bij dit project hoog in het vaandel. Zo wordt 70% van het materiaal dat van de bestaande panden wordt gedemonteerd hergebruikt. Van de overige 30% wordt 95-98% gerecycled. In dit eerste deel van een korte reeks blogs gaan we wat dieper in op het hergebruik van de betonconstructie en de techniek hierachter.
Hergebruik betoncasco
Aan het Plein van de Verenigde Naties te Zoetermeer bevindt zich het te renoveren kantoor. Het kantoor bestaat uit twee delen die in een halve ronding tegen elkaar aan zijn gebouwd. De twee delen zijn afzonderlijk van elkaar gebouwd met een tussenpose van één jaar. De twee kantoordelen hebben elk hun eigen bouwmethodiek. Zo is gebouw A (linker deel) gebouwd met een in de jaren 80 kortstondig populaire bouwmethode genaamd ''Lift slab construction'', de nagespannen betonvloeren zijn in het werk, op de begane grond met folies ertussen gestort. Vervolgens zijn met behulp van vijzeltechniek deze vloeren op hoogte gevijzeld en aan de stalen kolommen bevestigd. Gebouw B (rechter deel) daarentegen is een jaar later een stuk minder ingenieus opgebouwd, en heeft een normaal in het werk uitgekist en gestort betoncasco. Dit geeft een aantal randvoorwaarden voor het hergebruik van het betoncasco. Bij gebouw A is het bijvoorbeeld enorm belangrijk dat de spanstrengen in de vloeren in tact blijven, terwijl er bij gebouw B zonder al teveel maatregelen vrij grote sparingen kunnen worden gemaakt. Doordat het project in bouwteam wordt uitgevoerd kan Heembouw in samenwerking met de constructeur de beste methodes bepalen voor de aanpassingen aan het casco.
Samenvoegen panden
Het samenvoegen van de panden is de grootste wijziging in het casco. Dat dit hele project door Heembouw Architecten in BIM is uitgewerkt, is hierbij een onontbeerlijk hulpmiddel. Beide panden hebben een stabiliteitswand bij de aan elkaar grenzende zijde. De sparingen die er worden gemaakt betreffen dubbele deursparingen op alle 5 lagen. De betonwand is zowel een stabiliteits- als een draagwand. Om de tijdelijke stabiliteit en draagconstructie te garanderen is er na het maken van een aantal kleine sparingen een staalconstructie als onderstempeling ingebracht. Vervolgens is de betonwand aan de zijde van de sparingen bijna compleet verwijderd. Het verwijderen gebeurt door de wand in te zagen tpv de aansluitingen en vervolgens machinaal met een drillhamer te verpulveren.
Vervolgens wordt er om de nieuwe sparingen een nieuwe betonwand met meer wapening vooral rondom de sparingen gestort. Hierna kan de tijdelijke onderstempelingconstructie worden afgebroken. Om de panden ook visueel samen te voegen worden de afmetingen van de buitenkozijnen van beide panden gelijk getrokken. Bij gebouw B bevinden de kozijnen zich hoger dan bij gebouw A, van de betonnen binnenspouwbladen van gebouw A moesten dus de bovendorpels ca. 40 cm hoger worden uitgezaagd. Het zaagwerk is door middel van een zaagmachine op een geleiderail uitgevoerd vervolgens worden de blokken opgevangen met een opvangconstructie welke ze gelijk veilig kan afvoeren. De onderdorpel van gebouw A wordt hoger opgemetseld met kalkzandsteen om op gelijke hoogte van gebouw B te komen.
Creëren trappenhuis en schachten
Sparingen in de vloeren zijn over het algemeen simpeler uit te voeren. In het geval van gebouw A, zijn sparingen in de vloeren door de toegepaste naspanwapening bijna onmogelijk. Er is daarom tijdens de ontwerpfase voor gekozen de sparingen die benodigd zijn voor een extra trappenhuis en een nieuwe leidingschacht in gebouw B te positioneren. In gebouw B zijn ook aanvullende maatregelen nodig na het maken van de sparingen. Zo moet er een stalen ravelingsconstructie in de sparing worden gebracht en worden er kolom overspannende stalen liggers onder de vloeren bevestigd. De volgorde werkzaamheden is als volgt: de stalen ravelingsconstructie wordt aangebracht, vervolgens wordt de vloer geheel onderstempeld ''bekist'', de sparing rondom ingezaagd en machinaal in puin gehakt. Dit puin wordt hierna handmatig verwijderd, waarna de onderstempeling kan worden weggenomen.
Vergroten pand
Beide gebouwen hebben een terugliggende voorgevel van de BG en de 1e verdieping. De architect (architectenbureau Graziosi Progetti) heeft er voor gekozen deze gevel naar voren te brengen en de voorgevel dus in 1 lijn uit voeren. De vloerrand van de 1e verdiepingsvloer moet dus worden aangestort, op deze manier wordt de eerste verdiepingsvloer ook een stuk groter. De werkzaamheden die moeten worden uitgevoerd: bekisting timmeren, inlijmen stekken in bestaande betonvloer, wapening aanbrengen in nieuwe deel rondom de stekken, storten nieuwe beton, wegnemen bekisting c.q. onderstempeling. Verder worden er op de verdiepingen een aantal bestaande sparingen welke niet meer gebruikt worden dichtgestort. Dit gaat op vrijwel dezelfde manier en volgorde als bij de vloerrand.
De mogelijkheden zijn eindeloos
Het pand Dunea is een goed voorbeeld voor andere panden met een betonnen casco om aan te geven wat er allemaal mogelijk is bij renovatie. Zelfs bij een casco met veel randvoorwaarden als Dunea heeft de architect nog de vrije hand om het casco aan de wensen van het nieuwe ontwerp aan te passen.