Hoe aantrekkelijk is een wijk voor bewoners? Het Leefbaarheid Canvas geeft antwoord.

In deze blogserie laten we zien hoe wij in vier stappen tot de beste oplossing voor een specifieke locatie komen. In dit blog besteden we aandacht aan hoe omgevingstudies, naast big data, een bijdrage leveren aan een reëel en gedeeld inzicht in de bestaande wijksituatie en aan betrokkenheid van en draagvlak bij bewoners.

Het zijn niet alleen de woningen die een wijk leefbaar maken

Laten we bij het begin beginnen. Een plek waar mensen willen zijn, is een plek waar het fijn wonen en leven is. En dat gaat per definitie over meer dan alleen stenen (woningen): woonplezier, veiligheid en saamhorigheid (sociale samenhang) zijn hier net zo bepalend voor. Wij vinden het dan ook logisch om voorafgaande aan het besluit over verduurzaming of vernieuwing ook de leefbaarheid in kaart te brengen. En om over de resultaten daarvan in gesprek te gaan met de verschillende ‘eigenaren en gebruikers’ van de buurt (huurders, woningcorporatie, gemeente en dergelijke). Immers, hoe eenduidiger het beeld over hoe de woningen en de wijk ervoor staan, hoe meer begrip en draagvlak er ontstaat voor de stappen/investeringen die nodig zijn om de wijk of buurt (weer) toekomstbestendig te maken en te houden.

Concretiseren van leefbaarheid met veldonderzoek

Maar hoe doe je dat, een abstract en subjectief begrip als leefbaarheid eenduidig en concreet inzichtelijk maken? Op die vraag heeft onze collega Kim Akerboom een waardevol en praktisch antwoord gevonden in de vorm van het leefbaarheid canvas. Op basis van onderleggers uit ons big data onderzoek, wordt in het leefbaarheid canvas de leefbaarheid van een buurt of wijk beschreven aan de hand van drie factoren die nauw met elkaar samenhangen: fysieke woonomgeving, sociale samenhang en sociale veiligheid. Om de mate van leefbaarheid in een wijk of buurt te kunnen bepalen is dus feitelijke, buurtspecifieke informatie nodig over deze drie factoren. Die verzamelen we enerzijds door de informatie die al bekend is bij wijk- en vastgoedbeheerders op te vragen. Anderzijds verrichten we zelf veldwerk, aangevuld met een enquête onder bewoners waarin we vragen hoe zij de wijk ervaren.

Een voorbeeld. We inventariseren de verhouding tussen groen en stenen omdat groen bewoners letterlijk recreatie- en speel- en ontmoetingsruimte geeft. De ‘groenheid’ van een wijk en de manier waarop bewoners dat beleven, zegt dus veel over zowel de fysiek woonomgeving als over de sociale samenhang in een wijk. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor het aantal voorzieningen in een wijk.

Een ander voorbeeld. We brengen ook in kaart hoe transparant de bebouwing is en op welke manier de woningen in de wijk zijn gesitueerd. Hoe transparanter en opener de bebouwing, hoe meer sociale controle bewoners kunnen uitoefenen op hun omgeving, en hoe groter het gevoel van sociale veiligheid en samenhang is. Datzelfde principe gaat ook op voor bijvoorbeeld de aan- of afwezigheid van overgangszones tussen privé- en openbare ruimtes.

Door in kaart te brengen hoe een buurt of wijk er feitelijk uitziet op dit soort aspecten, wordt het duidelijk hoe leefbaar de wijk nu is en wat er nog verbeterd kan worden. Deze informatie geven we visueel weer in een canvas zodat ook de onderlinge samenhang tussen de bevindingen inzichtelijk wordt.

Leefbaarheid canvas helpt de besluit- en draagvlakvorming

Het leefbaarheid canvas levert naast de uitkomsten vanuit onze big data op zich al een schat aan feitelijke informatie op waarmee een woningcorporatie zijn voordeel kan doen in de besluitvorming over de beste toekomstgerichte oplossing voor een wijk of buurt. Maar de toegevoegde waarde ervan wordt nog vele malen groter als de inhoud ervan ook besproken wordt met bewoners en belangrijke stakeholders zoals de gemeente. Zeker als er in die besprekingen, binnen juiste én gedeelde verwachtingskaders, ook geïnventariseerd wordt welke ideeën er zijn om de leefbaarheid te verbeteren. Door bewoners en stakeholders op deze manier mee te nemen in het denk- en besluitvormingsproces dat leidt tot vernieuwing of verduurzaming, groeit de betrokkenheid en het begrip. En daarmee ook het draagvlak, zo is onze ervaring.

In onze gesprekken met woningcorporaties merken we dat het leefbaarheid canvas als een welkome aanvulling gezien wordt op het besluit- en draagvlakvormingsproces. Benieuwd of u dat ook zo ervaart? Neem dan vandaag nog vrijblijvend contact met mij op.